Wat doet een controller?

Een controller is iemand die toezicht houdt op de boekhoudkundige verrichtingen van een onderneming. Benieuwd wat je baan van dag tot dag inhoudt als je controller wordt? We geven je in dit artikel een kijkje achter de schermen.

Controller word je niet zomaar van de ene op de andere dag. Voor deze leidinggevende functie is doorgaans jarenlange ervaring op verschillende niveaus van de boekhouding vereist. De taken van een controller strekken zich dan ook uit over een breed spectrum. Lees verder om te ontdekken wat een controller precies doet, wat het salaris van een controller gemiddeld is in Nederland, en welke vaardigheden je nodig hebt om kans te maken op deze baan.

Taken controller

Een controller beheert de boekhouding en is verantwoordelijk voor het opstellen van financiële verslagen. Voor beursgenoteerde ondernemingen zijn deze verslagen wettelijk vereist voor de beoordeling door de aandeelhouders. De controller moet ervoor zorgen dat deze tijdig worden uitgebracht, overeenkomstig de algemeen aanvaarde boekhoudkundige beginselen (richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving), en dat zij een accuraat en nauwkeurig beeld geven van de huidige financiële situatie van de onderneming.

In kleinere bedrijven dient de controller meestal meer taken op zich te nemen dan in grotere bedrijven. Het is gebruikelijk dat de controller dan ook het laatste woord heeft over elke financiële beslissing in een klein bedrijf, zoals budgettering, rapportage, investeringen en risicobeheer. In grotere bedrijven zijn de taken van de controller vaak meer gespecialiseerd en worden bepaalde financiële beslissingen overgeheveld naar andere leidinggevenden, zoals de chief financial officer (CFO).

De controller speelt een grote rol bij het opstellen van de bedrijfsbegroting en zorgt ervoor dat de uitgaven in overeenstemming zijn met de verwachte inkomsten. Hij moet ervoor zorgen dat de onderneming haar crediteuren op tijd betaalt en dat schulden correct worden afgelost. 

In de meeste bedrijven worden deze taken gedelegeerd aan werknemers, zoals een crediteurenbeheerder, die rapporteert aan de controller, maar de verantwoordelijkheid ligt bij de controller. Het is uiteindelijk zijn verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat budgetten zinvol zijn en betalingen op tijd worden verricht.

Hieronder volgt een lijst van gangbare taken en verantwoordelijkheden van controllers:

• Bijdragen aan het toezicht houden op de opstelling van jaarrekeningen;

• Naleving van zowel boekhoudkundige als fiscale verplichtingen waarborgen;

• Naleving van de fiscale doelstellingen, normen en procedures van de organisatie controleren;

• Fouten, afwijkingen en verbeterpunten vanuit financieel oogpunt opsporen;

• Methodologische en IT-instrumenten voor de controle van de activiteiten invoeren;

• Informatiesystemen optimaliseren;

• Kasmiddelen beheren en toezicht houden op de middelen die nodig zijn voor gemeenschappelijke kosten en investeringen;

• Opleiding en ontwikkeling organiseren voor de financiële en boekhoudkundige teams die onder zijn/haar verantwoordelijkheid vallen;

• Rapporteren aan de directie van de onderneming, de dochteronderneming en/of aan de financieel directeur van de moedermaatschappij;

• Betrekkingen met externe accountants onderhouden en ingaan op hun verzoeken.

Controller salaris 

In Nederland is het salaris van een controller bruto gemiddeld €3.715,- per maand. Dit salaris verschilt op basis van opleidingsniveau, carrièreniveau en meer. Zo levert universitair opleidingsniveau gemiddeld €4.420,- op. Met een bachelor-diploma ontvang je gemiddeld €3.720 en met een mbo-diploma €3.570,-. Als je net begint als controller (tot 2 jaar ervaring) verdien je gemiddeld €3.225,- per maand. Heb je 3 tot 5 jaar werkervaring, dan ontvang je € 3.560,-. Dit gemiddelde loopt op tot € 3.960,- voor seniors. 

Als je werkt in detacheringsverband verdien je het meest: gemiddeld €4.880,- bruto per maand. Met een freelance-contract kun je op een maandloon van €3.995,- rekenen. Met een vast contract is dit gemiddelde €3.735,-.

Baankansen controller

Volgens de spanningsindicator van het UWV zijn de baankansen voor controllers op dit moment goed te noemen in Nederland. Het aantal openstaande vacatures is op dit moment meer dan 1600. Het functieniveau loopt hierbij wel erg uiteen. Beginners in het vakgebied vinden vaak volop kansen, maar hebben beperkte bevoegdheden en logischerwijs een lager salaris en meer concurrentie dan de meer ervaren controllers. Zij die al langere tijd werkzaam zijn als controller kunnen ook nog doorgroeien tot financieel directeur of ad interim aan de slag met finance opdrachten. 

Vaardigheden controller

Een controller is behalve een boekhoudkundig en financieel specialist binnen zijn of haar bedrijf ook een ware leider op dit gebied. Dit betekent dat veel controllers ook wel de rol van “chief accounting officer” op zich nemen. Controllers dienen hoe dan ook te beschikken over een mix van vaardigheden op twee gebieden: (1) boekhoudkundige vaardigheden en (2) leiderschapsvaardigheden.

Boekhoudkundige vaardigheden controllers

Controllers hebben vanzelfsprekend uitgebreide boekhoudkundige en bedrijfskundige kennis nodig. Enkele voorbeelden van vaardigheden op dit gebied zijn:

• Kostenbeheersing

Als controller ben je verantwoordelijk voor het beheersen van de kosten. Dit houdt in dat je beleid, procedures, systemen, processen en meetmethoden ontwikkelt om ervoor te zorgen dat de kosten onder controle zijn. Als er bijvoorbeeld een groot project wordt uitgevoerd, wordt er een proces voor kostenbeheersing geïmplementeerd om de kosten te bewaken, om ervoor te zorgen dat wijzigingen nauwkeurig worden geregistreerd en dat ongeoorloofde wijzigingen worden verboden. Een controller dient in staat te zijn om belanghebbenden te informeren over kostenwijzigingen en ervoor te zorgen dat de verwachte kosten binnen aanvaardbare grenzen worden gehouden.

• Kennis van interne controles en naleving

Een controller heeft meestal de totale verantwoordelijkheid voor het interne controleprogramma en -proces van zijn organisatie. Dit betekent dat het ontwerp, de ontwikkeling en het testen van de operationele effectiviteit van elke controle de verantwoordelijkheid is van de controller en zijn of haar team. 

• Het verbeteren van de financiële verslaglegging en toegevoegde waarde voor het bedrijf

Controllers en hun medewerkers sturen doorgaans het fiscale jaarafsluitingsproces aan en zijn altijd op zoek naar manieren om dit proces te stroomlijnen door sneller resultaten te boeken via automatisering en een snel afsluitingsproces.

• Goed inzicht in bedrijfstransactieprocessen

Controllers zijn verantwoordelijk voor de bedrijfstransactieprocessen, zoals de crediteurenadministratie, debiteurenadministratie, salarisadministratie, financiële administratie, algemene boekhouding, enzovoort. Er zijn diverse mogelijkheden om deze processen te stroomlijnen door middel van automatisering en transformatie-initiatieven in procure to pay (P2P) en order to cash (O2C).

• Uitstekende bedrijfskennis

Een controller moet een uitstekende kennis hebben van wat zijn bedrijf doet en hoe het is georganiseerd. Wat is de bedrijfscultuur? Hoe is het bedrijf georganiseerd? Hoe snel worden beslissingen genomen? Dit heeft allemaal invloed op de financiën. 

Leiderschapsvaardigheden controllers

Behalve vaardigheden op het gebied van boekhoudkunde kunnen ook leiderschapskwaliteiten niet ontbreken op het cv van een succesvolle controller. Onderstaand vind je ook hiervan enkele voorbeelden:

• Het vermogen om zakelijke partnerschappen te ontwikkelen en te onderhouden

Aangezien een controller toezicht houdt op de boekhoudprocessen van een bedrijf, is het onderhouden van goede zakelijke partnerschappen een belangrijke succesfactor. Je dient te bepalen wat jouw invloedsgebieden zijn en ervoor te zorgen dat je een goede relatie hebt met de leidinggevenden van deze afdelingen. Belangrijke partnerschappen hebben controllers gewoonlijk met: IT, Juridische Zaken, HR, Bedrijfsethiek, Supply Chain en Inkoop.

• Nauwkeurige en duidelijke communicatie

Communicatie is een persoonlijk proces dat moet passen bij zowel het publiek of de ontvanger als de situatie. De keuze van het verkeerde communicatiekanaal kan de verkeerde boodschap overbrengen. Een beslissing die ingrijpende gevolgen heeft voor iemands carrière dient bijvoorbeeld niet in een onpersoonlijke brief of e-mail te worden overgebracht. Als controller wordt er van je verwacht dat je weet hoe je verschillende boodschappen het beste kunt overbrengen en via welke weg.

• Actief luisteren

Het concept van actief luisteren bestaat erin de spreker aan te moedigen om te zeggen wat hij echt bedoelt en komt voort uit het werk van counselors en therapeuten. Het doel van actief luisteren voor controllers is om medewerkers of teamleden te helpen zich uit te drukken, suggesties aan te reiken, en tot de kern van de zaak door te dringen.

Ontdek meer op Springest Beroepen

Op Springest Beroepen vind je duizenden beroepen, ingedeeld in dertien verschillende beroepsklassen, zoals ICT, onderwijs en vervoer en transport. In samenwerking met Textkernel, specialist in machine-intelligentie op het gebied van arbeidsmarktinformatie, heeft Springest de benodigde vaardigheden voor elk van deze beroepen verzameld en deze aan de bijpassende opleidingen, trainingen en cursussen gekoppeld. Zo ontdek je in een paar klikken welke skills je nodig hebt voor welk beroep en hoe je deze zo snel mogelijk aanleert.